“Niżej niż wszelkie stworzenie”

Święty Starzec Paisjusz Hagioryta

• Co jest najwyższym dziełem duchowym dla mnicha abba?

• Czy nie pamiętasz, co odpowiedział abba Sisoes temu mnichowi, który powiedział mu, że jego umysł wciąż jest z Bogiem? „To nic ważnego. Ważne jest, aby widzieć siebie niżej od wszelkiego stworzenia”.

• Jak można, abba, czuć się „niższym od wszelkiego stworzenia”?

• Kiedyś próbowałem pojąć, do jakiego zwierzęcia powinienem się porównać i doszedłem do wniosku, że do żuka gnojowego. Ale kiedy przyjrzałem się uważniej, czym się zajmuje zrozumiałem, że jestem gorszy od niego. Czy wiesz, co robi żuk gnojowy ? Znajduje na drodze nawóz, rozbija go na kawałeczki, z tych kawałeczków robi kulki i stacza je na pobocze. W ten sposób oczyszcza drogę. Widząc co on robi, powiedziałem sobie: „Jesteś gorszy od żuka gnojowego, ponieważ on, drobny owad, oczyszcza drogę z nawozu, a ty, którego Bóg stworzył człowiekiem, swoimi grzechami gromadzisz nawóz w >>świątyni Boga<<. Chcę przez to powiedzieć, że człowiek myśląc o Bożych dobrodziejstwach i widząc, że nie jest ich godzien, coraz bardziej uważa siebie za zasługującego na karę, uważa siebie za gorszego od wszystkich ludzi, gorszego od zwierząt, gorszego nawet od samego diabła. Mówi sobie: „Diabeł tylko raz zgrzeszył myślą, a ja grzeszę każdego dnia i myślą i uczuciem. A więc jestem od niego gorszy”.

• Abba, czy to nie jest niebezpiecznie, uważać się za gorszego od diabła?

• Niebezpiecznie jest tylko dla tego człowieka, któremu brak duchowej śmiałości i który łatwo wpada w rozpacz. Taki człowiek powinien mówić diabłu: „Jakim bym nie był, i tak jestem lepszy od Ciebie. Chrystus mnie nie opuści i ufam, że On mnie zbawi” A ten, kto ma duchowe męstwo, może powiedzieć tak: „Diabeł dobrze wykonuje swoją prace, a co ja robię?”.

„Namiętności i cnoty chrześcijańskie. Tom V” Święty Starzec Paisjusz Hagioryta